4.2 แนวสันเขาใต้น้ำกลางมหาสมุทร (Mid-Ocean
Ridge)
แนวสันเขาใต้น้ำกลางมหาสมุทร
(Mid-Ocean Ridge) เป็นส่วนพื้นท้องมหาสมุทรที่มีความชันเพิ่มขึ้นอย่างกระทันหันเป็นแนวยาวต่อเนื่องกันอย่างมีระบบคล้ายแนวสันเขาพื้นทวีป
แนวสันเขาใต้น้ำมีความยาวทั้งหมดประมาณ 65,000 กิโลเมตรคิดเป็นความยาวประมาณ
1.5 เท่าของเส้นรอบวงของโลก และมีสัดส่วนประมาณ 22.1 เปอร์เซ็นต์ของพื้นท้องมหาสมุทรทั้งหมด ตามแนวของสันเขาจะมี
หินบะซอลท์เกิดขึ้นตลอดเวลาทำให้แนวเขามีการแผ่ออกตลอดเวลาเป็นผลมาจากเกิดใหม่ของผิวโลก
ดังที่กล่าวไปแล้ว
ลักษณะของแนวสันเขาใต้น้ำขึ้นอยู่กับอัตราการแยกตัวของพื้นมหาสมุทร
บางแห่งอาจมีความสูงได้ถึง 1-4 กิโลเมตรจากพื้นมหาสมุทร
แต่ส่วนใหญ่ยอดของแนวสันเขาใต้น้ำต่ำกว่าผิวหน้าน้ำประมาณ 2.5 กิโลเมตร ความกว้างของแนวสันเขาจะต่างกันไปขึ้นอยู่กับอัตราการแยกตัว
ซึ่งจะอยู่ในช่วงระหว่าง 2,000-4,000 กิโลเมตร
ในแนวสันเขาที่มีภูเขาไฟที่ยังคุกรุ่นอยู่จะมีความกว้างมากกว่าบริเวณที่ไม่มีภูเขาไฟ
แนวสันเขาที่มีความสูงมาก ๆ อาจโผล่พ้นพื้นน้ำกลายเป็นเกาะ
ตัวอย่างเช่นเกาะไอซ์แลนด์เป็นต้น
แนวสันเขาใต้น้ำกลางมหาสมุทรเป็นแนวสันเขาที่วางตัวอยู่เกือบกึ่งกลางของมหาสมุทรโดยแนวสันเขาใต้น้ำที่สำคัญ
คือ
(1) แนวสันเขาใต้น้ำกลางมหาสมุทรแอตแลนติค
(Mid-Atlantic Ridge) เป็นสันเขาใต้น้ำที่มีลักษณะเป็นแนวยาวตลอดมหาสมุทรแอตแลนติคในแนวทิศเหนือใต้
เริ่มตั้งแต่ทางตะวันออกของเกาะกรีนแลนด์เรื่อยลงไปทางใต้อ้อมทวีปแอฟริกาแล้วไปเชื่อมกับแนวสันเขาใต้น้ำในมหาสมุทรอินเดียซึ่งบางครั้งเรียกส่วนนี้ว่า
Atlantic-Indian Ridge มีการศึกษาพบว่าบริเวณตลอดแนวของตอนกลางจะมีหุบลึกเห็นได้ชัดเจนบางแห่งอาจกว้างได้ถึง
25-30 กิโลเมตร และมีความลึก 1-2 กิโลเมตร
สันเขาใต้น้ำกลางมหาสมุทร แอตแลนติคมีอัตราการ
เกิดแผ่นดินใหม่ค่อนข้างช้าคือประมาณ 1-2 เซนติเมตรต่อปี
การสะสมของตะกอนในแนวสันเขา มีไม่มากนัก
(2) แนวสันเขาใต้น้ำกลางมหาสมุทรแปซิฟิก
(East Pacific Rise) แนวสันเขานี้วางตัวค่อนไป
ทางพื้นทวีปอเมริกาใต้
และมีส่วนที่ทอดไปยังทวีปอเมริกาเหนือบริเวณอ่าวบาจาแคลิฟอร์เนีย (Gulf of
Baja California) เป็นสันเขาที่แผ่ขยายออกอย่างรวดเร็วประมาณ 6-8
เซนติเมตรต่อปี พื้นผิวขรุขระน้อยกว่าแนวสันเขาในมหาสมุทรแอตแลนติค
ความลึกจากผิวหน้าน้ำโดยเฉลี่ยประมาณ 2.7 กิโลเมตรตลอดแนว
สันเขาใต้น้ำไม่มีภูเขาไฟหรือเกาะที่โผล่พ้นน้ำมากเหมือนในมหาสมุทรแอตแลนติค
(3) แนวสันเขาใต้น้ำกลางมหาสมุทรอินเดีย
(Mid-Indian Ridge) การวางตัวของแนวสันเขา นี้จะวางตัวออกจากทะเลแดงนอกคาบสมุทรอารเบียส่วนต้นนี้มีชื่อเฉพาะว่า
Carlsberg Ridge แล้วแยก
ออกเป็นสองแนวแนวแรกจะบรรจบกับแนวสันเขาใต้น้ำกลางมหาสมุทรแอตแลนติค (Atlantic-Indian
Ridge) อีกแนวหนึ่งมุ่งไปทางใต้อ้อมทวีปออสเตรเลียไปเชื่อมกับแนวสันเขาใต้น้ำกลางมหาสมุทรแปซิฟิก
บางครั้งเรียกสันเขาแนวนี้ว่า Pacific-Antarctic Ridge รายละเอียดเกี่ยวกับแนวสันเขาใต้น้ำกลาง
มหาสมุทรอินเดียยังไม่เป็นที่ทราบกันมากนัก
ภาพที่ 3.4 แนวสันเขาใต้น้ำกลางมหาสมุทร
ที่มา: Garrison (2007)
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น