7. Wind-Induced Vertical Circulation
ลมที่ก่อให้เกิดการเคลื่อนตัวของน้ำในแนวระนาบนั้น บางครั้งก็อาจก่อให้เกิดการเคลื่อนตัวของน้ำในแนวดิ่งบริเวณผิวหน้าน้ำได้อีกด้วย การเคลื่อนตัวในลักษณะดังกล่าวเรียกว่า wind-induced vertical circulation การเคลื่อนที่มวลน้ำขึ้นด้านบนเรียกว่า upwelling ส่วนการจมตัวลงของมวลน้ำลงสู่ด้านล่างเรียกว่า downwelling
1. Upwelling เป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อมีลมพัดขนานกับชายฝั่งโดยฝั่งอยู่ทางซ้ายมือ ผลจาก Coriolis effect จะทำให้มวลน้ำเคลื่อนตัวออกจากฝั่งในแนวตั้งฉากกับทิศทางของลม ทำให้น้ำในที่ลึกเคลื่อนขึ้นมาแทนน้ำที่ถูกพัดพาออกไป การเคลื่อนตัวนี้จะเป็นไปอย่างช้า ๆ น้ำจากที่ลึกจะมีธาตุอาหารอุดมสมบูรณ์ เมื่อเคลื่อนที่ขึ้นมาทำให้บริเวณดังกล่าวมีผลผลิตทางชีวภาพสูง (ภาพที่ 7.8a)
2. Downwelling เป็นการจมตัวลงของมวลน้ำลงสู่ด้านล่าง ซึ่งจะเกิดขึ้นเมื่อมีลมพัดผ่านผิวหน้าน้ำบริเวณชายฝั่ง โดยมีทิศขนานกับฝั่งและชายฝั่งอยู่ทางขวามือ ผลจาก Coriolis effect จะทำให้มีการพัดพามวลน้ำไปในแนวตั้งฉากกับทิศทางลงเข้าสูฝั่ง แล้วจมตัวลง การเคลื่อนตัวดังกล่าวไม่มีผลใด ๆ ต่อผลผลิตทางชีวภาพในทะเล (ภาพที่ 7.8b)
ภาพที่ 7.8 การเกิด upwelling (a) และ downwelling (b) อันเนื่องจากกระแสลมพัดขนานชายฝั่ง
ที่มา: Garrison (2007)
ที่มา: Garrison (2007)
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น