1. การจำแนกเขตในทะเล

1. การจำแนกเขตในทะเล

เราสามารถจำแนกเขตในทะเลได้เป็นสองประเภทใหญ่ ๆ คือ  แบ่งตามพื้นน้ำ (pelagic province) และแบ่งตามพื้นดิน (benthic province)

1) แบ่งตามพื้นน้ำ (Pelagic province) จะแบ่งย่อยออกได้เป็นสองส่วนด้วยกันคือ

1.1) Vertical Direction เป็นการแบ่งตามแนวดิ่ง ประกอบด้วย neritic zone คือส่วนที่อยู่เหนือไหล่ทวีป และ oceanic zone คือส่วนที่ถัดออกไปอยู่ในเขตมหาสมุทรเปิด (ภาพที่ 10.1)

1.2) Horizontal Direction เป็นการแบ่งตามแนวดิ่งประกอบด้วย 

·         epipelagic zone เริ่มจากบริเวณผิวหน้าน้ำถึงความลึกประมาณ 150  เมตรเป็นส่วนที่แสงส่องถึงและมีสิ่งมีชีวิตอาศัยอยู่มาก

·         mesopelagic zone อยู่ถัดจากเขตแรกลงมาจนถึงความลึก 700-1,000 เมตร

·         bathypelagic zone อยู่ที่ความลึกประมาณ 1,000-4,000 เมตร

·         abyssalpelagic zone  อยู่ที่ความลึกประมาณ 4,000-6,000 เมตร

·         hadalpelagic zone อยู่ที่ความลึกประมาณ 6,000-10,000 เมตร (ภาพที่ 10.1)

นอกจากนี้การแบ่งเขตในทะเลเมื่อแบ่งตามพื้นน้ำ อาจพิจารณาจากการส่องผ่านของแสงเป็นปัจจัยในการจำแนกได้เป็น euphotic zone เป็นระดับความลึกที่แสงเกือบทุกความยาวคลื่นส่องถึง และมีความเข้มของแสงเพียงพอในการสังเคราะห์แสงของพืชน้ำ  ถัดมาจะเป็นชั้น dysphotic zone เป็นชั้นน้ำที่ความลึก 200 เมตรลงมา แสงในช่วงคลื่นสั้นยังสามารถส่องผ่านได้ และพืชน้ำไม่สามารถสังเคราะห์แสงได้ ชั้นสุดท้ายคือ aphotic zone เริ่มต้นที่บริเวณแสงส่องไม่ถึงเป็นต้นไป

2) แบ่งตามพื้นดิน (benthic province) แบ่งเป็นเขตต่าง ๆ ได้ดังนี้ (ภาพที่ 10.1)

• supralittoral อยู่เหนือเขตน้ำขึ้นสูงสุด บริเวณนี้อาจมีการกระเซ็นของน้ำทะเลขึ้นมาบ้างตามแรงคลื่นในช่วงน้ำขึ้นสูงสุด
• littoral อยู่ระหว่างเขตน้ำขึ้นสูงสุดและน้ำลงต่ำสุด ในบริเวณดังกล่าวมีสิ่งมีชีวิตในทะเลอาศัยอยู่มาก บางครั้งอาจเรียกว่า intertidal
• sublittoral หรือ subtidal เป็นเขตที่มีน้ำท่วมถึงอยู่ตลอดเวลา แต่ยังอยู่ในส่วนของไหล่ทวีป
• bathyal  อยู่ที่ระดับความลึก 200-3,500 เมตรจากผิวหน้าน้ำ
• abyssal อยู่ที่ความลึกระหว่าง 3,500-5,000 เมตร
• hadal อยู่ที่ความลึกตั้งแต่ 5,000 เมตรลงไป ส่วนใหญ่จะเป็นหลุมลึกหรือหุบเหวในมหาสมุทร บางครั้งเรียกว่า สะดือทะเล
  

ภาพที่ 10.1 การจำแนกเขตต่างๆในทะเล
ที่มา: Garrison (2007)